Το ξυπνητήρι χτυπά και εσύ το ακούς απειλητικά μέσα από τον εφιάλτη των υποχρεώσεων της νέας μέρας. Δεν σου φταίει το ξυπνητήρι, ούτε η απαιτητική ζωή που κάνεις, ούτε οι άλλοι να ακούν την γκρίνια σου. Η αίσθηση της κόπωσης, όπως εξηγούν οι γιατροί, οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους:
α) Αασθένεια (πχ θυροειδής, χαμηλός αιματοκρίτης, ίωση και χίλια δύο ακόμη περιπτώσεις)
β) Ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Αυτές οφείλονται κυρίως σε έναν φαύλο κύκλο σωματικής καταπόνησης – στρες – ψυχολογικής πίεσης – σωματικής καταπόνησης κλπ. Μία από τις πιο συνηθισμένες ψυχολογικές αιτίες της κόπωσης (και της υπνηλίας) είναι η κατάθλιψη και το στρες.
Αν αισθανόμαστε συνεχώς κουρασμένοι ή αν οι μπαταρίες μας πέφτουν γρήγορα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι η επίσκεψη στον ιατρό, ο οποίος θα αποφασίσει αν θα υποβληθούμε σε μια σειρά εξετάσεων ή θα απορρίψει την περίπτωση κάποιας παθολογικής αιτίας για την κόπωση.
Αν διαπιστωθεί ότι η κόπωση έχει ψυχολογικά αίτια, τότε επιβάλλεται η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο ή νευρολόγο-ψυχίατρο, ώστε να αποκλειστούν μια σειρά προβλημάτων (κατάθλιψη, νευρώσεις, διαταραχές ύπνου κλπ). Ισως χρειασθεί η επίσκεψη σε μια κλινική μελέτης ύπνου.
Οποια όμως κι αν είναι η διάγνωση θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι για σωστή υγεία και ενέργεια απαιτείται ένα σύνολο «καλών συνηθειών» που πρέπει να αποκτήσουμε. Δηλαδή, δεν αρκεί μόνο ο ύπνος ή μόνο η άσκηση ή μόνο η καλή διατροφή. Είναι ένα σύνολο πραγμάτων, όπως μου είπε ο πεθερός μου, ειδικός παθολόγος, Β. Δρανίδης. Ας τα δούμε ένα προς ένα:
Ο ύπνος είναι τόσο απαραίτητος όσο το φαγητό και το νερό. Ξεκουράζει τον εγκέφαλο και τον βοηθά να ιεραρχήσει και να αποκωδικοποιήσει όλα τα ερεθίσματα και τις πληροφορίες που έλαβε όλη την ημέρα. «Είναι σαν το restart που κάνουμε στον υπολογιστή για να διαβάσει τη νέα εφαρμογή ή την αναβάθμιση που κάναμε», λέει ο καθηγητής νευρολόγος-ψυχίατρος, Παύλος Σακκάς. Ο μέσος άνθρωπος έχει ανάγκη από τουλάχιστον οκτώ ώρες βραδινού ύπνου (συνεχόμενου). Εχει σημασία η έννοια του βραδινού ύπνου, διότι τότε, μεταξύ άλλων, παράγονται διάφορες ορμόνες, όπως η μελατονίνη που ηρεμεί και ενισχύει το αμυντικό σύστημα.
Η αφυδάτωση προκαλεί αίσθημα κόπωσης, δυσκολία συγκέντρωσης και ορισμένες φορές δυσφορία και ζάλη. Απαιτούνται περίπου δύο λίτρα νερό την ημέρα -όχι αναψυκτικά-, προσθέτει η ιατρός Νότα Στεργίου.
Οσοι κάνουν πνευματική εργασία έχουν ιδιαίτερη ανάγκη συστατικών που λαμβάνονται από το φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Είναι απαραίτητες πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα.
Προσπάθησε να ελέγχεις τη ζωή σου και να αποφεύγεις όσους προσπαθούν να σου επιβληθούν και κυρίως τους επίμονους και όσους γκρινιάζουν. Σημείωσε τις υποχρεώσεις σου, ιεράρχησε και κάνε το πρόγραμμά σου. Μην καταπιέζεσαι.
Τα ζυμαρικά, το ρύζι και η σοκολάτα ηρεμούν το νευρικό σύστημα, καθώς με το μεταβολισμό παράγεται μία ουσία που έχουν κάποια αντικαταθληπτικά φάρμακα.
Οσο κι αν φαίνεται σε κάποιους δύσκολο, είναι τελικά εύκολο και απαραίτητο. Πέραν ότι προκαλεί σοβαρές χρόνιες παθήσεις, επιβαρύνει άμεσα την καρδιά, τους πνεύμονες, τις αρτηρίες και συγχρόνως εξουδετερώνει τη βιταμίνη C, μειώνοντας τις αντοχές μας.
Εκτός από καλή άσκηση, απελευθερώνει μεταξύ άλλων τις λεγόμενες ορμόνες της ευτυχίας. Ωστόσο, αν έχετε να σηκωθείτε νωρίς το πρωί, περιοριστείτε σε ένα φιλάκι και χαδάκια. Είναι το ίδιο αποτελεσματικά.
ΟΚ, δεν είπαμε ότι βρωμάς. Το ντους και η επαφή με το νερό χαλαρώνει, ενώ το συχνό πλύσιμο των χεριών είναι αρκετό για να αποφύγουμε τις ιώσεις.
Προσοχή! Η κατανάλωση λίγου αλκοόλ και κατά προτίμηση κρασιού μπορεί να κάνει καλό. Ομως, αν ξεπεράσετε έστω και ελάχιστα το επιτρεπτό όριο θα έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα. Αν σας ξεφύγει, πιείτε νερό και φάτε μία μπανάνα και πέστε για ύπνο.
Μάθετε να λέτε όχι. Η φιλοτιμία και η συνήθεια να λέμε σε όλα και σε όλους ναι μας φορτώνει με υποχρεώσεις, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν στρες. Το στρες είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες που προκαλούν αίσθημα κόπωσης.
Το ίντερνετ προκαλεί εξάρτηση και η συχνότητα εκπομπής της οθόνης κουράζει τα μάτια και όλο το νευρικό σύστημα. Το γεγονός ότι αντλούμε ευχαρίστηση όταν σερφάρουμε ή όταν μιλάμε με φίλους μέσω facebook δεν σημαίνει ότι ξεκουραζόμαστε. Το αντίθετο. Καλύτερα να βρεθείτε με τους φίλους από κοντά.
Οχι κυριολεκτικά, διότι μετά θα το ψάχνεις. Κλείσε το τις ώρες και τις ημέρες που δεν είσαι υποχρεωμένος να απαντάς στο τηλέφωνο (πχ το βράδυ ή τα σαββατοκύριακα). Θα νιώσεις πιο ελεύθερος και ότι έκανες ένα μικρό δώρο ανεξαρτησίας στον εαυτό σου.
Στρες προκαλεί η εντύπωση ότι οι άλλοι έχουν αυξημένες απαιτήσεις από εμάς. Επίσης, στρες προκαλείται όταν έχουμε ανασφάλεια στον εργασιακό χώρο ή προσπαθούμε να πετύχουμε υψηλούς στόχους.
Η ζωή δεν έχει μόνο υποχρεώσεις. Πρέπει να εξασφαλίζουμε στον εαυτό μας μερικές ώρες χαλάρωσης και ευεξίας. Το spa ή το μασάζ θεωρούνται κατάλληλα για τη μείωση του στρες και σε καμία περίπτωση πολυτέλεια. Αρκεί να μην γίνεται τρεις φορές την ημέρα…
Η ζήλια και ο θυμός μάς κουράζουν περισσότερο από το σκάψιμο! Περιορίστε τα αρνητικά συναισθήματα διότι μόνο σε εσάς κάνουν κακό. Οι άλλοι (πιθανότατα) χαίρονται να σας βλέπουν σκασμένους.
Μην αφήνετε τις εκκρεμότητες και τις υποχρεώσεις να λιμνάζουν. Αυτό προκαλεί άγχος. Πάρτε μία απόφαση, έστω και λάθος. Μετανιώνετε αργότερα. Επίσης, τελειώστε μία δουλειά ή μην την κάνετε καθόλου. Αρκεί να μην μένει στα «υπόψιν».
Ξεσπάστε. Οχι αδίκως σε άλλους που δεν φταίνε ή στο ακριβό σερβίτσιο της μαμάς. Γελάστε ή κλάψτε με την καρδιά σας. Μόνοι σας. Θα νιώσετε καλύτερα.
Αλλοι γιατροί λένε ότι δεν κάνουν τίποτα, άλλοι ισχυρίζονται το αντίθετο. Αν πιστεύετε ότι σας κάνουν καλό, τρέξτε μέχρι το φαρμακείο και πάρτε μία πολυβιταμίνη. Ακόμα κι αν ενεργήσει σαν placebo, καλό θα σας κάνει.
Είναι μία ουσία άγνωστη στους γιατρούς, αλλά πολύ γνωστή σε πολύ πετυχημένους μάνατζερ που έχω γνωρίσει στη δημοσιογραφική μου καριέρα. Μία δόση «γαϊδουρίνης» ισοδυναμεί με ένα γράψιμο στα παλιά μας τα παπούτσια!
Αν ξεκινάς από πρωί μέσα στη μιζέρια θα νιώθεις κουρασμένος πριν φτάσεις στο γραφείο σου. Φόρα τα ρούχα που σου αρέσουν, χαμογέλασε στον εαυτό σου και πάρε φόρα να τους φας όλους. «Κάντε στην άκρη, έρχομαι!»
* Ευχαριστούμε τους ιατρούς Β. Δρανίδη, Π. Σακκά και Ν. Στεργίου για τις πολύτιμες συμβουλές τους.
