Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024
Αρχαίος πολιτισμός, γράμματα, τέχνες
Μαθαίνω

Οι τέχνες και τα γράμματα στην αρχαιότητα

11.8Kviews

Έχει αναγνωριστεί ότι οι φιλοσοφικές, οι πολιτικές, οι κοινωνικές, οι καλλιτεχνικές, οι επιστημονικές κατακτήσεις των αρχαίων Ελλήνων θεωρούνται κορυφαίες ο δε πολιτισμός ακτινοβολούσε με ιδέες και αξίες που επεκτείνονταν στον υπόλοιπο αρχαίο κόσμο . Τα μουσεία είναι γεμάτα με υπέροχα έργα τέχνης από την αρχαιότητα που αντικατοπτρίζουν τις εποχές, τις τάσεις, τα ήθη, την πορεία της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας μέσα στους αιώνες. Η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, τα αναρίθμητα μοναδικά μνημεία, αρκετά από αυτά αναλλοίωτα, εκφράζουν το παρελθόν και την ιστορία των αρχαίων χρόνων.

Γράμματα
Πολλά από τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά έργα γράφτηκαν στην αρχαιότητα. Ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης ανήκουν στο πάνθεον των μεγάλων συγγραφέων ενώ το πρώτο μεγάλο βιβλίο ιστορίας γράφτηκε από τον Έλληνα συγγραφέα Ηρόδοτο, ενώ αργότερα ο Παυσανίας έγραψε έναν από τους παλαιότερους τουριστικούς οδηγούς.
Οι αρχές της ποίησης χάνονται στα βάθη του χρόνου. Τα πρώτα έντεχνα γραπτά μνημεία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας είναι τα έπη Ιλιάδα και Οδύσσεια, που αποδίδονται στον Όμηρο, ενώ ο Ησίοδος με το διδακτικό έπος υπήρξε ο δεύτερος σε σπουδαιότητα αρχαίος ποιητής μετά τον Όμηρο. Ήταν μάλιστα τόσο σημαντική η ποίηση τα αρχαία χρόνια όπου λέγεται ότι τα έργα του Όμηρου και τον Ησίοδου πήραν μέρος σε κοινό ποιητικό αγώνα όπου, αν και οι στίχοι του Ομήρου θεωρήθηκαν ωραιότεροι, βραβεύτηκε ο Ησίοδος επειδή το έργο του εξυμνούσε την ειρηνική ζωή.

Θέατρο
Το θέατρο στην αρχαία Ελλάδα έχει τις ρίζες του στη λατρεία του Διονύσου και ήταν αναπόσπαστο τμήμα των λατρευτικών εκδηλώσεων προς τιμή του. Η πρώτη παράσταση αρχαίου δράματος έγινε στην Αθήνα το 534 π.Χ. Οι παραστάσεις ενώθηκαν στα Εν Άστει Διονύσια (Αθηναϊκή γιορτή προς τιμήν του Διονύσου) που ήταν η επίσημη θεατρική γιορτή, ενώ είναι γνωστό ότι από το 486 π.Χ. κατά τη διάρκεια των εορτών παρουσιάζονταν κωμωδίες. Οι θεατές παρακολουθούσαν από την Αυγή έως το ηλιοβασίλεμα συγκρίνοντας τα έργα διαφόρων συγγραφέων. Έργα των μεγάλων τραγικών Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη και του μεγάλου κωμωδιογράφου Αριστοφάνη θεωρούνται αξεπέραστα..

Μουσική
Παραστάσεις που απεικονίζουν μουσικά όργανα (άρπα και δίαυλο) υπάρχουν στον Κυκλαδικό πολιτισμός (τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ.) . Η μουσική στην αρχαιότητα δεν συνόδευε μόνο τον χορό, αλλά και πολλές αθλητικές δραστηριότητες, την καθημερινή εργασία και τον πόλεμο. Από τους αρχαϊκούς ήδη χρόνους η Μουσική άρχισε να αποκτά ένα όλο και πιο σύνθετο χαρακτήρα και ρόλο, με αποκορύφωμα την δημιουργία Μουσικών Αγώνων σε πολλές πόλεις. Οι αρχαιότεροι τέτοιοι καταχωρημένοι Αγώνες είναι τα «Κάρνεια» στην Αρχαία Σπάρτη, μια πόλη όπου η Μουσική γενικότερα κατείχε εξέχουσα θέση και ήταν άρρηκτα δεμένη με την εκπαίδευση των νέων. Μουσική έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αθήνα μετά τον 6ο αιώνα στις δύο μεγάλες Εορτές της πόλης, τα Μεγάλα Παναθήναια και τα Μεγάλα Διονύσια. Η λύρα συνόδευε την απαγγελία των επών (ηρωικών τραγουδιών) στην λυρική ποίηση που ονομάστηκε έτσι από τη μουσική της λύρας που συνόδευε την απαγγελία στίχων.

Χορός
Όλοι οι αρχαίοι λαοί φαίνεται να είχαν χορούς οι οποίοι μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις είναι στενά συνδεδεμένοι με τη λατρεία. Περίπου στο 1.000 π.Χ. πραγματοποιείται από τους Έλληνες η σύνδεση του χορού με τη μουσική και την ποίηση. Γενικά στην ελληνική αρχαιότητα ο χορός συνδέθηκε με δύο κύρια θρησκευτικά ρεύματα, το Απολλώνιο, όπου υπάρχει χορός ήθους, με μουσικό όργανο τη λύρα και το Διονυσιακό, όπου ο χορός είναι έντονος, εκτελείται με γρήγορες και ρυθμικές κινήσεις και συνοδεύεται από τον αυλό. Στα ρωμαϊκά δείπνα και συμπόσια νεαρές κοπέλες χόρευαν για να διασκεδάζουν τους παρευρισκόμενους ενώ αιγυπτιακές τοιχογραφίες απεικονίζουν γυναίκες που χορεύουν.

Αγγειοπλαστική
Αρχαία Ελληνική τέχνηΟι αρχαίοι Έλληνες ανέπτυξαν την τέχνη της αγγειοπλαστικής και δημιούργησαν περίτεχνα αγγεία σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Ακόμα και ο Κυκλαδικός πολιτισμός, ο παλαιότερος που αναπτύχθηκε στον ελληνικό χώρο, άφησε πίσω του δημιουργήματα που για την κατασκευή τους απαιτείται υψηλή γνώση και πολιτιστική ανάπτυξη. Η διακόσμηση των αγγείων ήταν εξ’ ίσου σημαντική. Τα πρώιμα ελληνικά αγγεία είχαν αφηρημένα σχέδια και από τον 8ο π.Χ. αιώνα κοσμούνταν κυρίως με γεωμετρικά σχήματα, ενώ αργότερα δίνεται σημασία στην αρχιτεκτονική της κατασκευής και όχι μόνο στη λειτουργικότητά τους. Δημιουργείται αρμονική σχέση μεταξύ του ύψους και του πλάτους, καθώς και των αναλογικών σχέσεων των τμημάτων του αγγείου.

Αρχιτεκτονική
Οι αρχαίοι αρχιτέκτονες χρησιμοποιούσαν σύνθετη τεχνογνωσία, όπου αρκετές φορές μάλιστα γίνονταν εσκεμμένα κάποια αρχιτεκτονικά “λάθη”, τα οποία συνέβαλλαν στην οπτική αρμονία των έργων, με αποτέλεσμα να μοιάζουν γεωμετρικά τέλεια. Ο Παρθενώνας, ένα από τα πιο γνωστά κτίρια της αραιότητας, χτίστηκε στην εποχή του Περικλή τον 5ο αιώνα π.Χ. στα πλαίσια ενός εκτεταμένου αστικού σχεδιασμού.

Γλυπτική
Η γλυπτική είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Κατά την κλασική περίοδο, Έλληνες γλύπτες εστίασαν τις ενέργειές τους στην ανθρώπινη φιγούρα που προσπάθησαν να την απεικονίσουν όσο πιο φυσικά ήταν δυνατόν και μελέτησαν την κίνηση του σώματος, το πως μεταφερόταν το βάρος, και πως η μετακίνηση στη στάση θα μπορούσε να επηρεάσει την τοποθέτηση των μελών του σώματος, του στήθους και του κεφαλιού. Μέσα από τα έργα των αρχαίων γλυπτών αντικατοπτρίζονται οι αλλαγές και εξελίξεις στους τομείς που καθόρισαν την αρχαία ελληνική πραγματικότητα.

Κοσμήματα
Τα πρώτα αρχαιοελληνικά χρυσά κοσμήματα θεωρείται ότι κατασκευάστηκαν γύρω στο 1500 π.Χ. αν και υπάρχουν πολλές ενδείξεις για αρχαιότερα κοσμήματα που κατασκεύασε ο Μινωικός πολιτισμός. Την εποχή του Μυκηναϊκού πολιτισμού 1600 – 1100 π.Χ. ακμάζει στις πόλεις –κράτη της Ηπειρωτικής Ελλάδας η μεταλλοτεχνία (χαλκός, ασήμι, κασσίτερος, χρυσός) και αναπτύσσεται ιδιαίτερα η τέχνη της χρυσοχοΐας. Το κόσμημα στην αρχαία Ελλάδα φοριόταν κυρίως σε δημόσιες εμφανίσεις και σε κοινωνικά και θρησκευτικά δρώμενα.

Leave a Response